دانش مدیریت

امروزه هر كس به گونه‏اى با سازمانى و یا سازمان هایى سر و كار دارد، یا عضوسازمانى مانند اداره، نهاد، هیات مذهبى، احزاب سیاسى است و یا به عنوان ارباب‏رجوع، خریدار و یا فروشنده، به سازمان‏ها مراجعه مى‏كند.
سازمان‏ها براى دستیابى به اهدافى ویژه، فعالیت مى‏كنند و داراى راه و روشى ویژه‏اند كه به‏احتمال، با راه و روش سازمان‏هاى دیگر متفاوت است. سازمان‏ها باید نیروى انسانى و سایرمنابع و امكانات و تجهیزات مادّى مورد نیاز خود را تأمین و با برنامه ریزى و سازماندهى‏ویژه، آن‏ها را میان بخش‏ها و واحدهاى خود تقسیم كنند. علاوه بر این، سازمان‏ها، به افرادى‏كه بر فعالیت‏هاى جارى و كاركنان نظارت و آن را هدایت كنند، نیازمندند.
بنابراین، در هر سازمانى، چهار فعالیت اصلى به چشم مى‏آید:
1- برنامه ریزى؛
2- سازماندهى؛
3- هدایت و رهبرى؛
4- كنترل.
براى نمونه، مطالعه و تدوین كتاب به عنوان منبع درسى براى رشته‏هاى مختلف علوم انسانى‏دانشگاه‏ها، هدفى ویژه است كه براى تحقق آن، سازمانى به نام »سازمان مطالعه و تدوین كتب‏علوم انسانى« یا »سمت« تاسیس شده است.
این سازمان، براى دستیابى به هدف خود، برنامه ریزى و سازماندهى‏اى خاص دارد.»سمت«، نیروى انسانى مورد نیازش را از میان فارغ التحصیلان دانشگاه‏ها تأمین مى‏كند وآنان را در كمیته‏هاى تخصصى مربوط جاى مى‏دهد و امكانات لازم، مانند ساختمان، خودروو... را نیز فراهم مى‏كند. همچنین در »سمت«، افرادى به عنوان مدیر، فعالیت كاركنان راهدایت، و بر حسن جریان امور نظارت مى‏كنند.

تعریف مدیریت‏

دانشمندان تعریف‏هاى گوناگونى از مدیریت به دست داده‏اند. صاحب‏نظرى علم‏مدیریت را هنر انجام امور به وسیله دیگران توصیف كرده و بر نقش دیگران و قبول‏هدف از سوى آنان تأكید ورزیده است. برخى دیگر، مدیریت را فرایند تحقق اهداف‏سازمانى به وسیله انجام دادن چهار وظیفه برنامه ریزى، سازماندهى، هدایت و كنترل‏مى‏دانند. با مطالعه و بررسى تعاریف مدیریت مى‏توان تعریف ذیل را به عنوان تعریفى‏جامع ذكر كرد:
مدیریت، فرایند به كارگیرى مؤثر منابع انسانى و امكانات مادّى براى تحقق اهداف سازمانى‏است.«
نكته مهم این است كه تحقق این فرایند به وسیله انجام وظایف اساسى مدیران، یعنى »برنامه‏ریزى« »سازماندهى«، »هدایت و رهبرى« و »كنترل« و با توجه به نظام ارزشى حاكم برسازمان امكان مى‏یابد.